Nieuw-Zeeland overweegt een verbod op de verkoop van sigaretten aan iedereen die na 2004 is geboren. Dat zou betekenen dat jongeren en toekomstige generaties nooit zelf sigaretten zullen mogen kopen. Het land wil over vier jaar volledig rookvrij zijn.
Het rigoureuze plan is illustratief voor het daadkrachtige antirookbeleid dat de Nieuw-Zeelandse regering voert. Ter vergelijking: pas vijftien jaar later moet ook aan deze kant van de wereld een rookvrije generatie komen. De Nederlandse regering heeft zich ten doel gesteld dat kinderen in 2040 niet meer beginnen met roken.
‘We hebben een nieuwe aanpak nodig’, zei de Nieuw-Zeelandse minister Ayesha Verrall van Volksgezondheid donderdag bij de aankondiging van de veranderingen. Een geleidelijke verhoging van de wettelijk toegestane rookleeftijd moet resulteren in een verkoopverbod van sigaretten en andere tabaksproducten aan iedereen die na 2004 is geboren.
Nieuw-Zeeland overweegt verder het nicotinegehalte in tabaksproducten aanzienlijk te verlagen, filters te verbieden, een minimumprijs voor tabak vast te stellen en het aantal verkooppunten terug te schroeven.
‘Elk jaar sterven ongeveer 4.500 Nieuw-Zeelanders aan tabak’, aldus Verrall. Om de doelstelling van een rookvrij land in 2025 te halen, moet het land nu een ‘versnelde vooruitgang’ boeken. ‘Met business-as-usual zonder een tabak-ontmoedigingsprogramma gaan we het niet redden.’
Zwarte markt
Critici vrezen dat de plannen de sigarettenverkoop naar de zwarte markt zal verdringen. In het document met voorstellen erkent de Nieuw-Zeelandse regering dit gevaar. ‘Er zijn aanwijzingen dat de hoeveelheid tabaksproducten die naar Nieuw-Zeeland wordt gesmokkeld de afgelopen jaren aanzienlijk is toegenomen en dat georganiseerde criminele groepen betrokken zijn bij grootschalige smokkel.’
Ongeveer een op de tien Nieuw-Zeelanders rookt dagelijks. Vooral onder Maori’s, de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland, is roken een populaire gewoonte.
Het klinkt als een mooi en ambitieus doel, zegt een woordvoerder van KWF Kankerbestrijding, dat samen met de Hartstichting en het Longfonds de alliantie Rookvrije Generatie vormt. ‘Wij volgen de ontwikkelingen in Nieuw-Zeeland en andere landen op de voet.’
Voor zover de woordvoerder weet heeft een soortgelijk plan in Nederland nooit op tafel gelegen. ‘Wij proberen met andere maatregelen een rookvrije generatie te creëren. Over wet- en regelgeving voeren we gesprekken met de politiek, over de zichtbaarheid van sigaretten met supermarkten.’
Jurdische haalbaarheid
Zou zo’n maatregel überhaupt juridisch mogelijk zijn in Nederland? Hoewel misschien wel sprake is van discriminatie, draait Brigit Toebes, hoogleraar gezondheidsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, de redeneertrant liever om. ‘Denk ook aan de rechten van het kind. Met zo’n maatregel zijn toekomstige generaties verzekerd van een gezondere omgeving om in op te groeien.’
Dat in Nederland nog een hoop werk te verzetten valt, staat vast. ‘In Nederland rookt nog altijd 22 procent van de volwassenen’, aldus Toebes. ‘We mogen best eens ingrijpendere maatregelen overwegen. In Nieuw-Zeeland doen ze toch iets goed.’
Bron: Volkskrant.nl