Is het een taak van de huisarts om te helpen bij stoppen met roken of afvallen? Jazeker, betogen huisartsen (in opleiding) Marthe Mansour, Kristel van Asselt en Niels Chavannes.
Dokters willen dokteren.’ In Het Parool werd vorige week dinsdag verslag gedaan van de herijking van kernwaarden en kerntaken voor de huisartsenzorg. Het doel? In kaart brengen hoe de toekomst er voor huisartsen(praktijken) in Nederland uitziet.
In de terechte discussie over de toegenomen werkdruk van de huisarts dreigt het onderwerp leefstijlpreventie in het verdomhoekje te komen, blijkt uit het nieuwsbericht. Dat zou zonde en onverstandig zijn. Preventie is effectief en zorgt voor gezondheidswinst.
Oplossingen om de huisartsenzorg werkbaar te houden zijn essentieel. Aanwijzingen dat leefstijlinterventies de acute of reguliere huisartsenzorg verdringen zijn er niet. Toch zou het niet effectief zijn om deze interventies te onthouden aan gezonde patiënten.
We leven in een tijdperk van chronische ziekten. Uit onderzoek blijkt dat leefstijlfactoren een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van deze ziekten, factoren die zijn te voorkomen. Huisartsen laten kansen liggen: nog geen derde van de rokers krijgt een stopadvies.
Rokers die nog geen klachten of ziekten hebben door het roken krijgen nog minder vaak stopadvies. En terwijl juist bij hen zoveel gezondheidswinst te behalen valt. Hoe eerder een roker stopt, hoe beter.
Leefstijlinterventies kunnen moeilijk zijn en liggen niet alleen op het bord van de artsen. Maar ziekte voorkomen bij gezonde mensen is niet louter voorbehouden aan de overheid. In de huisartsenpraktijk is het belangrijk dat zowel arts als patiënt de noodzaak van leefstijlpreventie inzien.
Preventie redt levens
‘Werk huisarts draait om genezing’ kopt het artikel. Op welk moment begint genezen? Elk jaar overlijden 20.000 Nederlanders aan de gevolgen van roken, het is doodsoorzaak nummer een onder jonge Nederlanders.
Roken neemt 9,4 procent van de totale ziektelast voor zijn rekening, ongezonde voeding 8,1 procent en overgewicht 3,7 procent. Kunnen we daar als artsen wat aan doen? Ja, advies geven en behandeling of ondersteuning aanbieden en verwijzen. Stopadvies is bewezen effectief (in het geval van roken) en via de huisartsenpraktijk is stophulp beschikbaar.
Aanpassing van de leefstijl voorkomt ziekte. Dat kost geen tijd, dat levert tijd op. Bovendien voelt het vreemd om als arts ziekte af te wachten, terwijl er interventies zijn om deze ziekte bij een individuele patiënt te voorkomen.
In de Toekomstvisie Huisartsenzorg 2022 van de NHG/LHV die online is in te zien, staat dat de huisartsenpraktijk vooral een rol heeft in zorggerelateerde en geïndiceerde preventie.
Dat zou betekenen dat bijvoorbeeld alle rokers of patiënten met overgewicht – ook als zij nog geen klachten hebben – advies of ondersteuning kunnen krijgen. Bijvoorbeeld een stoppen-met-rokencursus of afslankklasje.
In Het Parool lijkt de actiegroep van huisartsen Het Roer Gaat Om te impliceren dat er voor leefstijlpreventie in de huisartsenpraktijk geen plaats meer is. In de publieke discussie is het belangrijk de meerwaarde van leefstijlpreventie in de huisartsenpraktijk te onderstrepen.
Patiënt als partner
Het beeld van tijdrovende afslankclubs bij leeftijdpreventie in de huisartsenpraktijk is niet terecht. Er zijn zorgverleners binnen de eerste lijn naar wie een huisarts kan doorverwijzen en die leefstijladvies geven. Bovendien bestaan er effectieve gepersonaliseerde e-health apps.
Met het gebruik hiervan wordt de patiënt de partner van de huisarts op het gebied van leefstijl en kan de huisartsenzorg worden ontlast. Vanuit ethisch en wetenschappelijk oogpunt is de vraag dus niet óf leefstijlpreventie een taak voor huisartsen is, maar hóe we die optimaal kunnen vormgeven.
Marthe Mansour, Promovenda en huisarts-in-opleiding bij de afdeling Huisartsgeneeskunde, Amsterdam UMC, Kristel van Asselt, huisarts en onderzoeker bij de afdeling Huisartsgeneeskunde en Niels Chavannes, huisarts en professor Huisartsgeneeskunde bij de afdeling Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde van het LUMC.
Bron: parool.nl